Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η περισσότερο εξελιγμένη και αποτελεσματικότερη θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Περιλαμβάνει την ένωση ωαρίων και σπερματοζωαρίων στο εργαστήριο – in vitro – προκειμένου να προκύψουν έμβρυα καλής ποιότητας, τα οποία θα μεταφερθούν στη μήτρα της μητέρας με σκοπό την επίτευξη εγκυμοσύνης. Τα έμβρυα που θα προκύψουν από τα γονιμοποιημένα ωάρια καλλιεργούνται για 2-6 ημέρες στο εργαστήριο σε απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες μέσα σε εξειδικευμένους επωαστικούς κλιβάνους. Συνήθως, ένα ή δύο από αυτά τα έμβρυα θα μεταφερθούν στη συνέχεια στη μήτρα, ενώ υπόλοιπα έμβρυα καλής ποιότητας μπορούν να καταψυχθούν για μελλοντική χρήση.
Πότε χρησιμοποιείται;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και προτείνεται για διάφορα αίτια γυναικείας και ανδρικής υπογονιμότητας.
Συνιστάται για γυναίκες προχωρημένη ηλικίας, με ενδομητρίωση, με απουσία ή απόφραξη των σαλπίγγων ή υδροσάλπιγγες, γυναίκες με προβλήματα ωορρηξίας και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, καθώς επίσης και σε περιστατικά με κακή ποιότητα σπέρματος (μέτρια ή σοβαρή ανδρική υπογονιμότητα). Η Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι επίσης κατάλληλα για ζευγάρια που θα υποβληθούν σε προεμφυτευτική γενετική διάγνωση.
Τα στάδια ενός τυπικού κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης
Διέγερση των ωοθηκών
Σε ένα τυπικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι απαραίτητο η ασθενής να υποβληθεί σε ορμονική διέγερση των ωοθηκών για τη λήψη πολλαπλών ωαρίων, τα οποία αργότερα θα γονιμοποιηθούν στο εργαστήριο με τα σπερματοζωάρια του συντρόφου (ή δότη σπέρματος). Βέβαια είναι δυνατή και η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο, χωρίς τη λήψη φαρμάκων. Σε αυτό το διάστημα, που διαρκεί περίπου 15-30 ημέρες, η ασθενής παρακολουθείται τακτικά με αιματολογική και υπερηχογραφική εξέταση προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ανάπτυξη των ωοθυλακίων και να οριστεί η κατάλληλη ημέρα για την ωοληψία.
Μόλις τα ωοθυλάκια φτάσουν σε επαρκή αριθμό και μέγεθος, θα χορηγηθεί μια δόση της ορμόνης hCG, ή εναλλακτικά αγωνιστή της GnRH, για να προκαλέσει ωρίμανση των ωαρίων. 36 ώρες αργότερα, θα προγραμματιστεί η ωοληψία στην κλινική.
ΕΔΩ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ: LONG, ANTAGONIST, SHORT, NATURAL CYCLE (ΙΑΤΡΟΙ)
Ωοληψία
Η ωοληψία, δηλαδή η διαδικασία την συλλογής των ωαρίων από τις ωοθήκες, είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία, η οποία διαρκεί περίπου 15-20 λεπτά και πραγματοποιείται υπό μέθη στο χειρουργείο. Η ωοληψία περιλαμβάνει την παρακέντηση των ωοθυλακίων και την αναρρόφηση του ωοθυλακικού υγρού, το οποίο περιέχει τα ωάρια. Τα ωάρια απομονώνονται από τους εμβρυολόγους και διατηρούνται σε ειδικές συνθήκες στο εργαστήριο.
Μετά τη διαδικασία, η ασθενής ξεκουράζεται για λίγο και μετά είναι σε θέση να συνεχίσει τις καθημερινές εργασίες.
Γονιμοποίηση των ωαρίων
Το επόμενο βήμα είναι η γονιμοποίηση των ωαρίων, με σπέρμα δότη ή συντρόφου. Υπάρχουν δύο διαφορετικές τεχνικές για τη γονιμοποίηση των ωαρίων: η συμβατική εξωσωματική γονιμοποίηση (in vitrofertilization, IVF), και η μικρογονιμοποίηση (ICSI).
Κλασσική IVF
Τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια αναμειγνύονται σε τρυβλίο με ειδικό καλλιεργητικό υγρό. Με την κλασσική IVF, τα σπερματοζωάρια προσεγγίζουν και γονιμοποιούν τα ωάρια χωρίς να απαιτείται άλλη παρέμβαση. Η επιτυχία της κλασσικής IVF προϋποθέτει καλής ποιότητας σπέρμα, με ικανό αριθμό κινούμενων σπερματοζωαρίων. Μετά από 16-18 ώρες επώασης, οι εμβρυολόγοι ελέγχουν τον αριθμό των γονιμοποιημένων ωαρίων, τα οποία συνεχίζουν να καλλιεργούνται στο εργαστήριο μέχρι την ημέρα της εμβρυομεταφοράς.
Μικρογονιμοποίηση (ICSI)
Η ICSI περιλαμβάνει την ένεση ενός σπερματοζωαρίου απευθείας στο εσωτερικό ενός ωαρίου. Καθώς απαιτείται μόνο ένας μικρός αριθμός σπερματοζωαρίων, η μέθοδος ICSI είναι κατάλληλη για ζευγάρια όπου ο άντρας έχει φτωχή ποιότητα σπέρματος, το οποίο θα ήταν ακατάλληλο για γονιμοποίηση με κλασσική IVF. H ICSI είναι επίσης κατάλληλη για ζευγάρια με καλής ποιότητας σπέρμα, τα οποία είχαν μη αναμενόμενη αποτυχία γονιμοποίησης σε προηγούμενη προσπάθεια με κλασσική IVF. Το ICSI συνιστάται κυρίως σε περιπτώσεις υπογονιμότητας ανδρικού παράγοντα.
Καλλιέργεια των εμβρύων
Τα γονιμοποιημένα ωάρια (έμβρυα) παρακολουθούνται προσεκτικά καθώς αναπτύσσονται για 2-5 ημέρες κάτω από αυστηρές συνθήκες καλλιέργειας στο υπερσύγχρονο εργαστήριο του Υγεία IVF Athens.
Τη δεύτερη ημέρα μετά την ωοληψία τα έμβρυα θα πρέπει να έχουν διαιρεθεί σε 2-4 κύτταρα (βλαστομερίδια). Καλύτερα θεωρούνται τα έμβρυα των 4 κυττάρων. Την τρίτη ημέρα καλλιέργειας, τα έμβρυα πρέπει να έχουν διαιρεθεί σε 5-8 κύτταρα, με τα έμβρυα 8 κυττάρων να θεωρούνται ποιοτικώς καλύτερα.
Το μορίδιο σχηματίζεται την τέταρτη ημέρα μετά την ωοληψία. Στο στάδιο αυτό τα βλαστομερίδια σχηματίζουν μια συμπαγή μάζα που ομοιάζει με μούρο (morula στα λατινικά). Στη συνέχεια δημιουργείται μια κοιλότητα στο εσωτερικό του μοριδίου, γεγονός που σημαίνει ότι το έμβρυο φθάνει στο στάδιο της βλαστοκύστης.
Βλαστοκύστη ονομάζεται το στάδιο ανάπτυξης του εμβρύου 5 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση, και είναι δείγμα ομαλής εξέλιξης ενός εμβρύου. Δεν καταφέρνουν όλα τα έμβρυα να σχηματίσουν βλαστοκύστη. Επομένως, η καλλιέργεια βλαστοκύστης προσφέρει ένα ισχυρό κριτήριο επιλογής των καλύτερων εμβρύων για μεταφορά. Συγχρόνως όμως προϋποθέτει ένα σύγχρονο εμβρυολογικό εργαστήριο ιδανικές με άριστο εξοπλισμό και ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας.
Η καλλιέργεια βλαστοκύστης είναι διαθέσιμη στο εργαστήριό μας και ο κύκλος κάθε ασθενούς αξιολογείται για να διαπιστωθεί εάν συνιστάται καλλιέργεια βλαστοκύστης.
Οι εμβρυολόγοι μας είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία συνθηκών καλλιέργειας για συγκεκριμένα στάδια που είναι απαραίτητα για τα έμβρυα και ταυτόχρονα παρατηρούν και αναλύουν την ανάπτυξή τους για να εκτιμήσουν την ποιότητά τους. Επιπλέον, χάρη στην τεχνολογία time-lapse, είναι δυνατή η πλήρης παρακολούθηση και σε πραγματικό χρόνο, η οποία όχι μόνο επιτρέπει την αξιολόγηση της ποιότητας από άποψη μορφολογικών κριτηρίων, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη και άλλες παραμέτρους που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα και τους χρόνους διαίρεσης τους . Με αυτόν τον τρόπο, συλλέγουμε πολύτιμες, επιπλέον πληροφορίες που χρησιμοποιούνται για την απόρριψη των εμβρύων που δεν εξελίσσονται σωστά και, ως εκ τούτου, δεν είναι πιθανό να οδηγήσουν σε εγκυμοσύνη.
Εμβρυομεταφορά
Για να εκτελεστεί η μεταφορά, η μήτρα της ασθενούς πρέπει να προετοιμαστεί προηγουμένως, διασφαλίζοντας ότι το ενδομήτριο (το εσωτερικό στρώμα της μήτρας) έχει το σωστό πάχος για να υποδεχτεί το έμβρυο.
Κατά τη μεταφορά, το καλύτερο έμβρυο μεταφέρεται στη μήτρα με τη βοήθεια ενός εύκαμπτου καθετήρα. Η διαδικασία πραγματοποιείται στο χειρουργείο, αλλά είναι γρήγορη και ανώδυνη και δεν απαιτεί κανέναν τύπο αναισθησίας.
Με βάση την ελληνική νομοθεσία, επιτρέπεται η μεταφορά έως 2 εμβρύων για γυναίκες έως και 39 ετών. Εξαίρεση αποτελούν γυναίκες 35-39 ετών που έχουν υποβληθεί ήδη σε τουλάχιστον 2 προηγούμενες προσπάθειες, οι οποίες επιτρέπεται με μεταφέρουν έως 3 έμβρυα. Σε γυναίκες 40 ετών επιτρέπεται η μεταφορά 3 εμβρύων. Σε γυναίκες 41-49 ετών επιτρέπεται η μεταφορά έως 4 εμβρύων. Σε περιστατικά δωρεάς ωαρίων, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός είναι τα 2 έμβρυα, ασχέτως της ηλικίας της λήπτριας.
Τεστ εγκυμοσύνης
Μετά την εμβρυομεταφορά, ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει για την ακριβή ημερομηνία που θα κάνετε το τεστ εγκυμοσύνης, δηλαδή τη μέτρηση της β χοριακήςγοναδοτροπίνης (hCG) στο αίμα. Μπορείτε να συνεχίσετε τις κανονικές δραστηριότητες εν αναμονή του αποτελέσματος, αν και συνιστάται να αποφύγετε τις δραστηριότητες υψηλής έντασης. Εάν το αποτέλεσμα είναι θετικό, 20 ημέρες αργότερα ο γυναικολόγος σας θα πραγματοποιήσει ένα υπερηχογράφημα για να επιβεβαιώσει την ύπαρξη εμβρυικού σάκου με καρδιακή λειτουργία.
