Μικροβίωμα ενδομήτριου
Γράφει η
Στασινού Σοφία Μελίνα,
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ
Ένα μεγάλο ποσοστό των γυναικών δεν μπορούν να επιτύχουν εγκυμοσύνη μέσω της εξωσωματικής γονιμοποίησης παρά την μεταφορά καλής ποιότητας ή χρωμοσωμικά ομαλών (μετά από προεμφυτευτική διάγνωση) εμβρύων. Γνωρίζοντας ότι η ποιότητα των εμβρύων είναι ο βασικός παράγοντας εμφύτευσης, στην περίπτωση αποτυχημένων εμφυτεύσεων θα πρέπει να διερευνηθεί και το περιβάλλον της ενδομήτριας κοιλότητας.
Τι είναι το μικροβίωμα ενδομήτριου;
Ως μικροβίωμα ενδομήτριου ορίζεται το σύνολο των μικροβίων που ζουν και αναπτύσσονται στο ενδομήτριο. Η ύπαρξη μικροβίων στο ενδομήτριο δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, αφού σε όλο το ανθρώπινο σώμα υπάρχουν μικροοργανισμοί, οι οποίοι συνολικά ονομάζονται μικροβίωμα του ανθρώπινου σώματος. Τα βακτήρια του μικροβιώματος βοηθούν στη σωστή λειτουργία του οργάνου που βρίσκονται.
Αν και για αρκετά χρόνια κυριαρχούσε στην ιατρική κοινότητα η αντίληψη ότι η μήτρα ήταν ένα περιβάλλον αποστειρωμένο, χωρίς μικροοργανισμούς, πλέον έχει αποδειχθεί ότι αυτό δεν ισχύει. Έτσι, το ενδομήτριο εποικίζεται από μικροοργανισμούς που συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του και στην προστασία της μήτρας από διάφορες λοιμώξεις. Επιπροσθέτως, σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης βοηθά στην επιτυχημένη εμφύτευση του εμβρύου και μετέπειτα στη δημιουργία του πλακούντα.
Πώς το μικροβίωμα ενδομήτριου συντελεί στην υπογονιμότητα;
Το ενδομήτριο είναι φυσιολογικό να εποικίζεται σχεδόν αποκλειστικά από γαλακτοβάκιλλους, οι οποίοι έχουν προστατευτικό ρόλο. Εάν η μικροχλωρίδα του ενδομητρίου διαταραχτεί και ευνοηθεί η δημιουργία άλλων μικροοργανισμών, τότε είναι πιθανόν να ευνοηθεί και η ανάπτυξη διάφορων γυναικολογικών προβλημάτων όπως ενδομητρίτιδα, φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID, αλλά και υπογονιμότητα.
Όλο και περισσότερες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι οι αλλαγές στη σύνθεση του μικροβιώματος του ενδομητρίου ευθύνονται για αποτυχημένες εμφυτεύσεις εμβρύων αλλά και για μετέπειτα αποβολές. Ένα δυσβιωτικό περιβάλλον στο ενδομήτριο, ακόμη και αν καταστήσει επιτυχή την εμφύτευση δεν μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης του εμβρύου. Το ενδομήτριο θα πρέπει να είναι απολύτως υγιές για να επιτευχθεί κύηση σε περιπτώσεις υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Ενδομητρίτιδα & Υπογονιμότητα
Όπως προαναφέρθηκε οι διαταραχές του μικροβιώματος του ενδομητρίου μπορεί να προκαλέσουν ενδομητρίτιδα. Η ενδομητρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονή στο εσωτερικό της μήτρας. Η φλεγμονή αυτή προκαλεί μείωση της υποδεκτικότητας της μήτρας. Επίσης, η χρόνια ενδομητρίτιδα επηρεάζει την ένταση των συσπάσεων της μήτρας, κάτι που καθιστά ανέφικτή την εμφύτευση του εμβρύου σε αυτή.
Μικροβίωμα ενδομήτριου: Πώς πραγματοποιείται η λήψη του και η εξέτασή του;
Το δείγμα του μικροβιώματος του ενδομητρίου λαμβάνεται είτε με τη βοήθεια ενός μικρού σωληνάριού στο ιατρείο, είτε κατά τη διάρκεια διαγνωστικής υστεροσκόπησης. H λήψη δείγματος στο ιατρείο πρέπει να πραγματοποιείται συγκεκριμένη ημέρα του κύκλου. Εν συνεχεία, πραγματοποιείται μοριακός έλεγχος του μικροβιώματος τόσο για τον ποιοτικό, όσο και για τον ποσοτικό προσδιορισμό των μικροβίων που αποτελούν τη μικροχλωρίδα του ενδομήτριου.
Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να εξετάζεται το μικροβίωμα του ενδομήτριου;
Η μελέτη του μικροβιώματος του ενδομήτριου είναι από τους πιο σύγχρονους τρόπους διερεύνησης της υπογονιμότητας ενός ζευγαριού. Το μικροβίωμα του ενδομητρίου θα πρέπει να εξετάζεται στις κάτωθι περιπτώσεις:
- Ύπαρξη ανεξήγητης υπογονιμότητας
- Υποτροπιάζουσες λοιμώξεις προκαλούμενες από ουρεόπλασμα ή χλαμύδια
- Καθ’ έξιν πρώιμες αποβολές
- Επαναλαμβανόμενες αποτυχίες εμφύτευσης εμβρύων καλής ποιότητας
Θεραπεία διαταραχών μικροβιώματος ενδομήτριου
Εάν και εφόσον η εξέταση του μικροβιώματος ενδομητρίου υποδείξει δυσβίωση, η θεραπεία περιλαμβάνει την χορήγηση προβιοτικών/πρεβιοτικών σκευασμάτων για τουλάχιστον δύο μήνες. Αν απομονωθεί συγκεκριμένος μικροοργανισμός χορηγείται και το κατάλληλο αντιβιοτικό για λίγες ημέρες. Γενικά η θεραπεία αποσκοπεί στην αποκατάσταση της ισορροπίας της μικροβιακής χλωρίδας του ενδομητρίου.